Dinsdag 12 maart 2025
Pasen is het feest van de opstanding, een moment dat diep verankerd is in zowel de theologie als in persoonlijke levensverhalen. Het verhaal van Jezus’ opstanding biedt hoop, niet alleen met betrekking tot het leven na de dood, maar juist ook voor het leven hier en nu. Het roept op tot bezinning over hoe wij omgaan met tegenslagen, fouten, en de gebrokenheid van deze wereld. Hoe vinden we telkens de kracht om opnieuw op te staan en door te gaan, ondanks wat er op ons pad komt? In deze Paastijd wil ik nadenken over het thema van opstaan en verdergaan, met bijzondere aandacht voor het begrip vergeving. Hierbij kijk ik ook naar de verfrissende inzichten van de Amerikaanse theologe en pastor Nadia Bolz-Weber.

De opstanding als dagelijks symbool
Het verhaal van de opstanding van Jezus is niet slechts een gebeurtenis uit het verleden, maar een symbool voor ons dagelijks leven. Het laat ons zien dat het leven, ondanks alles, doorgaat. Dat er hoop is, zelfs in de meest uitzichtloze situaties. In dit verhaal herkennen we een uitnodiging om ook in ons eigen leven telkens weer op te staan, hoe moeilijk dat soms ook lijkt. Het vraagt van ons om de gebrokenheid van de wereld onder ogen te zien, maar ook om te vertrouwen dat er altijd ruimte is voor een nieuwe start. Dit opstaan is een proces, net zoals het leven zelf. Het is geen eenmalige gebeurtenis, maar een voortdurende oefening van herstel, van het vinden van hoop en van het terugvinden van de kracht om door te gaan. Tegelijkertijd roept het op tot verzoening met onszelf en met anderen. In het verhaal van de opstanding ligt ook de vraag: hoe vergeven wij onszelf voor onze fouten? Hoe schenken we anderen vergeving, zelfs wanneer dat pijnlijk en moeilijk is?

Vergeving volgens Nadia Bolz-Weber: Een dagelijkse daad
Een eigentijdse stem die diepgaand heeft nagedacht over vergeving is Nadia Bolz-Weber, een Lutherse voorganger en theoloog. Haar kijk op vergeving is zowel radicaal als praktisch. Ze benadrukt dat vergeving geen eenmalige gebeurtenis is, maar een proces dat we keer op keer doorlopen. Het is geen emotie die we moeten voelen, maar een bewuste keuze die we telkens opnieuw maken. Dit proces is vaak ongemakkelijk, soms zelfs pijnlijk, maar uiteindelijk bevrijdend. Nadia Bolz-Weber stelt dat vergeving niet betekent dat we het kwaad goedkeuren of het onrecht dat ons is aangedaan goedpraten. Het gaat erom dat we weigeren om gevangen te blijven in de pijn en wrok. Door te vergeven, bevrijden we niet alleen de ander, maar vooral onszelf. Het stelt ons in staat om opnieuw op te staan en verder te gaan, zonder dat we worden verlamd door wat ons is aangedaan of door wat we zelf fout hebben gedaan. Haar idee dat vergeving een “opruimproces” is, sluit prachtig aan bij de Paastijd. Vergeven is als het opruimen van een rommelige ruimte, waarbij we plaats maken voor nieuwe dingen. Het stelt ons in staat om niet langer vast te houden aan de zware bagage van het verleden, maar om met een lichter hart en heldere blik naar de toekomst te kijken. Dit idee van vergeving als bevrijding wordt prachtig weerspiegeld in Kolossenzen 3:13: "Verdraag elkaar en vergeef elkaar, als iemand een ander iets te verwijten heeft. Zoals de Heer u vergeven heeft, moet u elkaar vergeven." Deze oproep tot vergeving sluit aan bij de oproep van de opstanding om steeds opnieuw op te staan en verder te gaan, zowel in onze relaties met anderen als met onszelf.

Vergeving in een breder spiritueel kader
In veel spirituele tradities wordt vergeving gezien als een van de moeilijkste, maar ook meest bevrijdende daden. Het vraagt om eerlijk naar onszelf te kijken en onze eigen zwakheden en fouten te erkennen. Dit besef kan zwaar zijn, maar het opent ook de deur naar heling. Vergeving nodigt ons uit om zowel onze eigen gebrokenheid als die van anderen te accepteren, zonder vast te blijven zitten in schuld of wrok. Dit proces vraagt om nederigheid, maar ook om moed. Het is immers niet gemakkelijk om te vergeven wanneer je gekwetst bent. En het is nog moeilijker om vergeving te vragen wanneer je zelf schuld draagt. Maar juist in deze kwetsbare momenten van vergeving schuilt de kracht van wederopstanding – de kracht om verder te gaan, om opnieuw te beginnen. In de Paastijd worden wij herinnerd aan het feit dat opstaan mogelijk is, zelfs in de diepste duisternis. De opstanding van Jezus symboliseert dat er altijd hoop is, zelfs wanneer het lijkt alsof alles verloren is. Deze hoop nodigt ons uit om niet vast te houden aan het verleden, maar om de moed te vinden om nieuwe wegen te bewandelen.

Opstaan en verdergaan
Pasen roept ons op om na te denken over de manieren waarop wij in ons eigen leven kunnen opstaan en verdergaan. Dit gaat niet alleen over grote, dramatische momenten van vergeving of verzoening, maar juist ook over de kleine, dagelijkse keuzes die we maken. Het kan betekenen dat we de moed vinden om een oude ruzie bij te leggen, of dat we onszelf eindelijk vergeven voor fouten uit het verleden. Het kan ook betekenen dat we de gewoonte van vergeving ontwikkelen, als een dagelijkse oefening in loslaten en opnieuw beginnen. Net zoals Nadia Bolz-Weber beschrijft, is vergeving niet een kwestie van één keer en klaar. Het is een proces dat we telkens opnieuw doorlopen, telkens wanneer we geconfronteerd worden met ons eigen falen of dat van een ander. Maar juist door deze oefening worden we in staat gesteld om opnieuw op te staan, om verder te gaan, en om met een lichter hart het leven tegemoet te treden.

Marian Knetemann