Maandag 12 februari 2024
In januari was er in Grevenbicht de eerste koffiemiddag van het nieuwe jaar. Spreker was Jean Engels van het IVN. Hij hield een zeer interessant verhaal over bomen. Bomen kunnen veel meer dan we denken. Ze merken bijvoorbeeld als er een rups aan één van hun bladeren knabbelt. Een boom detecteert dat aan de hand van het speeksel van het dier. De boom scheidt dan een lokstof af die een sluipwesp aantrekt, die eitjes in de rups legt. Einde rups.
Als er giraffen aan de bladeren eten, hebben bomen weer een andere verdediging. In dat geval geeft de boom een signaal af in de vorm van een gas. Alle bladeren van de boom vormen dan een bittere stof, waardoor de giraffen stoppen met eten. Maar niet alleen de bladeren van de boom waaraan wordt gegeten, maar ook de andere bomen vormen die bittere stof. Uiteraard gaat het gas alleen met de wind mee. De giraffen weten op hun beurt dat ze tegen de wind in naar nieuwe bladeren moeten zoeken.
Maar dat is niet alles. De wortels van bomen zijn verbonden met schimmeldraden. De schimmeldraden krijgen suikers van de boom, de boom krijgt water en mineralen van de schimmeldraden. Die schimmeldraden zijn echter óók verbonden met de wortels van de andere bomen in het bos, via een zogenaamd “woodwide web”. Via dat netwerk geven bomen voedsel aan elkaar. Bijvoorbeeld berken die in de zomer bladeren hebben geven dan voedsel aan de naaldbomen waar ze tussen staan, in de winter gebeurt dat andersom. Ook voeden grote bomen kleine bomen, die anders in de schaduw van de grote bomen niet zouden kunnen groeien. En het liefst voeden ze hun eigen nakomelingen.
Het lijkt hier dus niet te gaan om het recht van de sterkste, zoals de evolutietheorie leert. Of is dit toch allemaal ontstaan door geleidelijke natuurlijke selectie?
We hebben samen een leerzame middag gehad.
Ton Dorrestijn