Kerkzegels in Urmond
Kerkzegels in Urmond
22 augustus 2024
In het protestantse kerkje van Urmond hangen voor vier ramen bijzondere glas-in-lood kerkzegelmedaillons en een afbeelding van het hugenotenkruis. Kerkzegels zijn stempels die vroeger werden gebruikt op officiële documenten. Deze vier medaillons symboliseren vier perioden uit de geschiedenis van de protestantse kerk van Urmond, van na de reformatie.
Bij de eerste periode van 1650-1780 hoort het Hugenotenkruis. Franse protestanten, die denigrerend Hugenoten werden genoemd, moesten vluchten vanwege de vervolging in Frankrijk in de 16e eeuw. Zo kwam een deel van hen in Urmond terecht. Vluchten vanwege je geloof. Ook nu gebeurt dat nog. Denk maar aan de asielzoekers die deel uitmaken van onze gemeente.
Het tweede medaillon heeft te maken met de Maasvaart die tot bloei kwam in de periode na 1650. Urmond had een stroomvrije haven in de monding van de Ur, waar schippers soms voor langere tijd verbleven. Dit is de tijd waarin er meer godsdienstvrijheid kwam. Ook het protestantse kerkje in Urmond is in die tijd gebouwd. De kerk zelf mocht op dat moment nog niet aan de straatkant staan. Hij moest onopvallend achter de pastorie en kosterswoning worden gebouwd. Slim genoeg kozen de protestanten in Urmond voor een plek waarbij het kerkje, achter de huizen, op een heuvel kwam te staan, waardoor het juist extra zichtbaar was. In 1685 werd de kerk in gebruik genomen. Eén van de Bijbelteksten die op dit kerkzegel staat luidt: Gij zijt het licht der wereld; een stad boven op een berg liggend kan niet verborgen zijn. (Matth. 5:14). Het kerkzegel zelf is helaas verloren gegaan, maar de kerk staat er nog als een getuige van Gods licht voor deze wereld, wat ook wij mogen uitstralen.
Het derde medaillon heeft betrekking op de periode waarin de Maasvaart minder werd. De gemeente werd een gemeente van landbouwende protestantse Limburgers. Dit is zichtbaar op het kerkzegel dat in 1770 in gebruik werd genomen. De Bijbelteksten op dit kerkzegel refereren aan het boerenleven. Toen afgelopen maart, na lange tijd, weer een doop mocht plaatsvinden in het kerkje van Urmond is met dit kerkzegel een afdruk gemaakt op de doopkaart.
Tot slot het vierde medaillon. Dit medaillon heeft betrekking op de periode van 1910 tot 1970. De protestantse gemeente was klein geworden, maar in 1916 werd begonnen met de bouw van de kolenmijn Maurits te Luttenrade. Dit zorgde voor de instroom van een groot aantal werknemers uit alle delen van Nederland. Veel protestantse mijnwerkers kwamen terecht bij de gemeenschappelijke protestantse gemeente van Urmond en Lindeheuvel, die twee kerkgebouwen had. Op het kerkzegel is het houten noodkerkje van Lindeheuvel afgebeeld samen met het silhouet van de kolenmijn Maurits.
De tekst op dit medaillon is veelzeggend met betrekking tot de mijnbouwtijd. Er staat: ‘Gij zijt Mijn’. Het is een verwijzing naar de spanning die er was tussen de protestantse Mijnstreekkerk en de directie van de kolenmijn. De directie legde een groot beslag op haar personeel. Terwijl de kerk wees op de hogere macht van God boven de macht van de mijndirectie. In de Bijbeltekst gaat het ook over het gevaar van het vuur. Op korte afstand van het houten noodkerkje brandde continue het vuur van de kolenmijn wat het personeel moest gebruiken en beheersen. Een risicovol gebeuren.
In de Bijbelvertaling van 1951, die in die tijd gebruikt werd staat het zo:
Maar nu, zo zegt de Here, uw Schepper, o Jakob, en uw Formeerder, o Israël: Vrees niet, want Ik heb u verlost, Ik heb u bij uw naam geroepen, gij zijt Mijn. Wanneer gij door het water trekt, ben Ik met u; gaat gij door rivieren, zij zullen u niet wegspoelen; als gij door het vuur gaat, zult gij niet verteren en zal de vlam u niet verbranden. Want Ik, de Here, ben uw God, de Heilige Israëls, uw Verlosser. (Jesaja 43: 1-3)
Wij gebruiken de tekst ‘Ik heb u bij uw naam geroepen, gij zijt Mijn’ nu ook nog wel wanneer er iemand wordt gedoopt.
Het is mooi om te zien hoe door de tijd heen Bijbelse teksten werden gebruikt als bezinning op wat er speelde in het leven van de mensen van toen. En ook wij mogen in onze tijd blijven zoeken naar de betekenis van Bijbelteksten die aansluiten op ons leven.
Ds. Jolien Leeffers
In het protestantse kerkje van Urmond hangen voor vier ramen bijzondere glas-in-lood kerkzegelmedaillons en een afbeelding van het hugenotenkruis. Kerkzegels zijn stempels die vroeger werden gebruikt op officiële documenten. Deze vier medaillons symboliseren vier perioden uit de geschiedenis van de protestantse kerk van Urmond, van na de reformatie.
Bij de eerste periode van 1650-1780 hoort het Hugenotenkruis. Franse protestanten, die denigrerend Hugenoten werden genoemd, moesten vluchten vanwege de vervolging in Frankrijk in de 16e eeuw. Zo kwam een deel van hen in Urmond terecht. Vluchten vanwege je geloof. Ook nu gebeurt dat nog. Denk maar aan de asielzoekers die deel uitmaken van onze gemeente.
Het tweede medaillon heeft te maken met de Maasvaart die tot bloei kwam in de periode na 1650. Urmond had een stroomvrije haven in de monding van de Ur, waar schippers soms voor langere tijd verbleven. Dit is de tijd waarin er meer godsdienstvrijheid kwam. Ook het protestantse kerkje in Urmond is in die tijd gebouwd. De kerk zelf mocht op dat moment nog niet aan de straatkant staan. Hij moest onopvallend achter de pastorie en kosterswoning worden gebouwd. Slim genoeg kozen de protestanten in Urmond voor een plek waarbij het kerkje, achter de huizen, op een heuvel kwam te staan, waardoor het juist extra zichtbaar was. In 1685 werd de kerk in gebruik genomen. Eén van de Bijbelteksten die op dit kerkzegel staat luidt: Gij zijt het licht der wereld; een stad boven op een berg liggend kan niet verborgen zijn. (Matth. 5:14). Het kerkzegel zelf is helaas verloren gegaan, maar de kerk staat er nog als een getuige van Gods licht voor deze wereld, wat ook wij mogen uitstralen.
Het derde medaillon heeft betrekking op de periode waarin de Maasvaart minder werd. De gemeente werd een gemeente van landbouwende protestantse Limburgers. Dit is zichtbaar op het kerkzegel dat in 1770 in gebruik werd genomen. De Bijbelteksten op dit kerkzegel refereren aan het boerenleven. Toen afgelopen maart, na lange tijd, weer een doop mocht plaatsvinden in het kerkje van Urmond is met dit kerkzegel een afdruk gemaakt op de doopkaart.
Tot slot het vierde medaillon. Dit medaillon heeft betrekking op de periode van 1910 tot 1970. De protestantse gemeente was klein geworden, maar in 1916 werd begonnen met de bouw van de kolenmijn Maurits te Luttenrade. Dit zorgde voor de instroom van een groot aantal werknemers uit alle delen van Nederland. Veel protestantse mijnwerkers kwamen terecht bij de gemeenschappelijke protestantse gemeente van Urmond en Lindeheuvel, die twee kerkgebouwen had. Op het kerkzegel is het houten noodkerkje van Lindeheuvel afgebeeld samen met het silhouet van de kolenmijn Maurits.
De tekst op dit medaillon is veelzeggend met betrekking tot de mijnbouwtijd. Er staat: ‘Gij zijt Mijn’. Het is een verwijzing naar de spanning die er was tussen de protestantse Mijnstreekkerk en de directie van de kolenmijn. De directie legde een groot beslag op haar personeel. Terwijl de kerk wees op de hogere macht van God boven de macht van de mijndirectie. In de Bijbeltekst gaat het ook over het gevaar van het vuur. Op korte afstand van het houten noodkerkje brandde continue het vuur van de kolenmijn wat het personeel moest gebruiken en beheersen. Een risicovol gebeuren.
In de Bijbelvertaling van 1951, die in die tijd gebruikt werd staat het zo:
Maar nu, zo zegt de Here, uw Schepper, o Jakob, en uw Formeerder, o Israël: Vrees niet, want Ik heb u verlost, Ik heb u bij uw naam geroepen, gij zijt Mijn. Wanneer gij door het water trekt, ben Ik met u; gaat gij door rivieren, zij zullen u niet wegspoelen; als gij door het vuur gaat, zult gij niet verteren en zal de vlam u niet verbranden. Want Ik, de Here, ben uw God, de Heilige Israëls, uw Verlosser. (Jesaja 43: 1-3)
Wij gebruiken de tekst ‘Ik heb u bij uw naam geroepen, gij zijt Mijn’ nu ook nog wel wanneer er iemand wordt gedoopt.
Het is mooi om te zien hoe door de tijd heen Bijbelse teksten werden gebruikt als bezinning op wat er speelde in het leven van de mensen van toen. En ook wij mogen in onze tijd blijven zoeken naar de betekenis van Bijbelteksten die aansluiten op ons leven.
Ds. Jolien Leeffers
terug
