Historie
Op de schouders van hen die voorgingen …
De Protestantse Gemeente Maas- en Beekdal is op 1 juli 2020 ontstaan uit de samenvoeging van de Protestantse Gemeente Sittard-Grevenbicht, en de Protestantse Gemeente Geleen-Beek-Urmond. Zoals de namen al aangeven waren ook dat gemeenten die uit samenvoegingen ontstaan waren.
De oude namen maken ook duidelijk dat we bouwen op een lange en rijke geschiedenis. De aanwezigheid van protestantse gemeenschappen in de diverse kernen van onze regio gaat eeuwen terug, soms tot aan de eerste dagen van de Europese reformatie. Vaak waren de gemeenschappen klein, in een overwegend katholieke omgeving. Eeuwenlang werden de verschillen met de katholieke kerk benadrukt, al zijn er ook boeiende voorbeelden van samenwerking. Zoals in Beek, waar de dorpskerk tweehonderd jaar lang gezamenlijk door protestanten en katholieken gebruikt werd. Of zoals in Urmond, waar al in 1827 een ‘interconfessionele’ protestant-katholieke school werd gesticht. Of zoals in Sittard, waar er bij een carnavalsoptocht in de jaren zestig werd gecollecteerd voor de bouw van de Protestantse Johanneskerk. Vandaag leggen we niet meer de nadruk op de verschillen, maar juist op de overeenkomsten. Met elkaar laten we ons inspireren door de boodschap van Jezus over geloof, hoop en liefde, zoals die in de Bijbel opgetekend is.
Op deze pagina kunt u wat dieper dieper de geschiedenis induiken. Het is een geschiedenis die kan inspireren. Het is immers het verhaal van mensen die in hun eigen tijd manieren vonden om de navolging van Christus vorm te geven. Soms tegen de verdrukking in, en in een omgeving die overwegend een andere keuze maakte. Net als vandaag.
Het verhaal van de Hervormde Gemeente van Sittard begint al vroeg in de zestiende eeuw. In 1637 wordt de huidige kerk aan de Gruizenstraat gebouwd, waar tot 1885 in het Duits gepreekt wordt. In 1998 gaan de hervormde en gereformeerde kerken van Sittard samen verder. Het Gruizenkerkje is nu een bijzondere plek voor reflectie en zingeving, nog altijd nauw verbonden aan onze gemeenschap.
De Gereformeerde Kerk te Sittard werd in 1956 ‘geïnstitueerd’ (zich maar gesticht), eigenlijk als een dochtergemeente van de gereformeerde kerk in Geleen. Mooi om dat te beseffen nu Geleen en Sittard weer opgaan in de nieuwe gemeente Maas- en Beekdal. Gereformeerd Sittard begon in een houten noodkerk, die al in 1963 tot de grond toe afbrandde. Met veel hulp uit de hele Sittardse gemeenschap, protestant én katholiek, kon al snel de Johanneskerk gebouwd worden. Die staat er nog altijd.
De Protestantse gemeente te Grevenbicht, sloot zich in 2011 aan bij Protestants Sittard – om zo de Protestantse gemeente te Sittard-Grevenbicht te vormen. Tot 1862 had Grevenbicht overigens samen met Hervormd Urmond één gemeente gevormd, en zo zien we ook hier dat oude tijden soms herleven. In Grevenbicht is altijd een relatief groot deel van het dorp protestant geweest, en dat uitte zich onder meer in een protestantse basisschool (tot 2015), en een rijk protestants verenigingsleven. De koninklijke harmonie Aurora uit Grevenbicht is bijvoorbeeld altijd sterk met de hervormde kerk verbonden geweest. Het kerkje biedt nu als Podiumkerkje een prachtig cultureel programma, en bewaart zo de belangrijke plek die het al sinds jaar en dag in het Grevenbichtse heeft.
Zoals gezegd was de protestantse gemeente van Urmond dus tot 1862 de ‘moedergemeente’ van Grevenbicht. In Urmond heeft de protestantse kerk diepe wortels – het prachtige kerkje is van 1687 – maar opmerkelijk is de uitstekende verhouding met de katholieke buren die men altijd gehad heeft. Al in 1827 werd in Urmond gemengd protestants-katholieke school opgericht. Al 11 generaties waakt de familie Smeets als koster over het meest pittoreske kerkje van onze nieuwe gemeente.
De protestantse geschiedenis van Beek bestrijkt ook al vele eeuwen. Al in 1528 is er sprake van de eerste protestanten in Beek, en in 1654 wordt de hervormde gemeente gesticht. Een kerk was er toen nog niet, bijna 200 jaar lang werd de dorpskerk door katholieken en protestanten gezamenlijk gebruikt, een zogenaamd ‘Simultaneum’. Dat klinkt harmonisch, maar leverde ook veel gedoe op, en er was een zekere opluchting toen er in 1837 een eigen kerk kwam, nog wel in opdracht van de Belgische koning Leopold!
De geschiedenis van protestants Geleen gaat minder ver terug. Eeuwenlang was er eigenlijk nauwelijks een protestants Geleen, maar de grote instroom van mijnwerkers en beambten leidden in de twintigste eeuw tot een zeer rijk en gevarieerd kerkelijk leven. Zowel hervormde als gereformeerde kerken bloeiden, zo zeer zelfs dat de gereformeerde kerk een ‘dochterkerk’ in Sittard stichtte. Ook wat dat betreft is de cirkel weer rond, nu we met elkaar op weg zijn als de ene Protestante Gemeente Maas- en Beekdal. In vertrouwen op weg naar de toekomst, in de overtuiging dat onze gemeenschap iets wezenlijks biedt aan deze regio. Een overtuiging die we delen met onze voorgangers.
