Een nieuw jaar!

8 januari 2021
Toen we in Duitsland woonden klonk steevast rond de jaarwisseling de wens “einen guten Rutsch ins Neue Jahr” of gewoonweg “einen guten Rutsch”. Ook in Limburg is het niet ongebruikelijk elkaar een “unne gooje roetsj” te wensen. Ik hoop dat ik die woorden zo goed schrijf.

De meesten denken dat Rutsch / roetsj iets met roetsjen, glijden te maken heeft. Met andere woorden dat je goed het nieuwe jaar in mag glijden. Roetsjen heeft dan ook de betekenis: je bewegen, meegaan in de stroom. Want of je het nu wilt of niet, de tijd stuwt je voort. “De tiid hâldt gjin skoft” zeggen ze in Friesland. De tijd houdt geen pauze en staat dus nooit stil.

Anderen vermoeden dat “Rutsch / roetsj” samen zou hangen met reis. Op zich een mooie gedachte, vind ik. Ik wens jou een goede reis toe voor het nieuwe jaar.

Echter naar alle waarschijnlijkheid is het woord afgeleid van het Hebreeuwse woord “rosj”. En “rosj” betekent: hoofd of begin. Dus: een goed begin van het jaar.
Voor de Joden is hun nieuwjaar een belangrijk feest. De Joden vieren hun nieuwjaar in september en trekken er zelfs twee dagen vooruit. Op die dagen wordt er in de synagoge 100 keer op de ramshoorn geblazen. Het bazuingeschal moet mensen bewust maken van hun plichten tegenover God. En van zijn liefde en bescherming.

Maar de klanken van de bazuin zijn ook een aansporing om de ogen op de toekomst gericht te houden. Om niet te verslappen wanneer geweld en liefdeloosheid op aarde de boventoon voeren. Het Joods nieuwjaar is een plechtig feest, waarbij de mensen proberen hun fouten recht te zetten en ruzies bij te leggen. Om het verse jaar zoet (en dus goed) te beginnen eten ze appels met honing.

We hebben een zeer bewogen jaar achter ons liggen. Het coronavirus heeft ons allemaal in beslag genomen. We hebben, eenieder op eigen wijze, de beperkingen ervaren. Of ziekte ervan ondervonden, dan wel dat mensen die we kenden, eraan overleden zijn.

Het is ook dit virus dat met ons meegaat het nieuwe jaar in. Want ook in 2021 zal het ons niet ongemoeid laten. Toch hopen we op betere tijden en dat deze grote crisis overwonnen wordt. En ook dat deze crisis ons leert om op een nieuwe en andere manier te leven en om te gaan met deze aarde. Want wetenschappers merken op dat deze crisis niet op zichzelf staat, maar samenhangt met onze manier van leven: met klimaatverandering, overmatige vleesconsumptie en ontbossing.

Tot slot, bij “de Rutsch, de roetsj en de rosh” hoort voor mij ook de zegen. Niet voor niets staat de zegen van Aäron standaard op het rooster voor de nieuwjaarsdag. Die aloude woorden uit Numeri 6: 24 - 26 hebben nog altijd grote zeggingskracht:

De Eeuwige zegene u en behoede u

De Eeuwige doe zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig

De Eeuwige verheffezijn aan gezicht over u en geve u vrede

Pier Prins

terug