4 november 2023

Aan het einde van deze maand, op zondag 26 november, worden tijdens de kerkdienst alle gemeenteleden herdacht die in het afgelopen jaar zijn overleden. We staan een moment stil en noemen hun namen. Ook denken we op zo’n moment vaak aan anderen die we missen. De herinneringen blijven en wij moeten weer door. In het boek Prediker uit de Bijbel is daar aandacht voor.

Voor alles wat gebeurt is er een uur,

een tijd voor alles wat er is onder de hemel.

Er is een tijd om geboren te worden en een tijd om te sterven.

Een tijd om te planten en een tijd om te rooien. (Prediker 3: 1-2)

Hele herkenbare zaken worden daar opgenoemd. We zien het voor ons. Negen maanden wordt er uitgekeken naar een kleintje en dan ineens is het er. En met het sterven kan het net zo gaan. Soms zie je het aankomen, maar soms is gebeurt dit ook totaal onverwacht. Daar moeten wij mee leven.

Net als met de seizoenen. Planten en rooien wisselen elkaar af. Nu in de herfst zien we dat de oogst weer is binnengehaald. Daar zijn we dankbaar voor. En de bloembollen moeten nu de grond in om straks in het voorjaar weer te kunnen bloeien.

In het vervolg van Prediker 3 staat ook dit:

Er is een tijd om te scheuren en een tijd om te herstellen.

In de tijd waarin deze tekst werd opgeschreven had men de gewoonte om als uiting van rouw de kleding te scheuren. Dat scheurende geluid… kapotte kleding… iemand was weggescheurd uit dit leven en liet een gat, een leegte achter. Daar moest men mee verder leven.

In de loop van de tijd kon deze gescheurde kleding wel weer hersteld worden, maar de scheur bleef zichtbaar. Die hoeft ook niet helemaal uitgewist te worden. De herinnering aan de overledene blijft.

Ik moest hierbij denken aan de Japanse Kintsugi techniek. Daarbij worden gebroken scherven weer aan elkaar gelijmd met een gouden lak. Zo zijn de sporen van de breuk zelfs extra zichtbaar. Ze dragen bij aan de schoonheid van het voorwerp. En zo is het ook in ons leven. Littekens zijn niet mooi. Het zijn lelijke rauwe wonden die op de meest ongelegen momenten weer pijnlijk zijn. Daar moet aandacht voor zijn. Maar onze gebutstheid mag helen en dat kan ons mooi maken. Pijnlijk gemis en harde lessen horen erbij in dit leven. Laten we vaker eerlijk zijn over wat we moeilijk vinden. Over ons verdriet en over dat waarin we falen. En laten we luisteren met een open hart als iemand kwetsbaar durft te zijn bij jou. Dat is goud!

Ds. Jolien Leeffers