Vrijdag 3 november 2023
In de kern van het kerkdorp Millen ligt, pal over de grens bij Sittard, het in oorsprong vroeg Romaanse zaalkerkje gewijd aan Sint Nicolaas; het hoorde vanaf de vroege middeleeuwen bij het Kasteel Millen.
Het kerkje doet zijn status als “Denkmalschutz” alle eer aan. Zowel historisch als kunsthistorisch heeft het heel wat te bieden.

Het uitstapje op zondag 29 oktober voor wijk Sittard-Oost naar dit intieme kerkje, goed georganiseerd door Inge Streekstra en Jaap van Veldhuijzen, was verrassend en interessant. Aan de buitenkant vertelde het met Maaskeien gebouwde oudste deel al verschillende verhalen. Latere uitbreidingen voegden daar nog meer aan toe. Toch wist het kerkje door die eeuwen heen zijn eenheid in vorm te bewaren. Zo werd de Quirinuskapel door de Heren van Huis Hillen bijgebouwd; zij wilden immers niet tussen het “gewone volk” zitten. Dankzij deze Quirinus, vereerd als paardengenezer, werd Millen vanaf 1126 een bedevaartsoord. Een lange traditie met paardenzegeningen vloeide hier tot in de huidige tijd uit voort. Op de posten van de oude ingangsdeur tegenover het klooster zijn zwaardhouwen zichtbaar: wie met zijn zwaard een kerf in de deurpost van Belgisch hardsteen wist te maken keerde zeker levend terug uit een strijd.

Eenmaal binnen in het goed onderhouden kerkje volgden de verhalen over de vergrote Romaanse ramen (lichtinval), het roosvenster, de kunstig betegelde vloer, relieken, het veelal 17e eeuwse barokke stucwerk in de lichtblauwe kapel met het altaar, de geestelijke die bij het opruimen van de kerkzolder resterende schilderijen van een oude kruiswegstatie vond, maar daarbij zelf door het gestucte plafond naar beneden viel en dat uiteindelijk niet overleefde. Het plafond is bijgewerkt, maar met speuren is de onheilsplek nog te vinden.

Er zijn zeker nog meer verhalen te vertellen over de betekenis van veel symbolen in het stucplafond, over de Heren van Huis Hillen die in het wisselende machtsgebied lang de heerschappij voerden, over de bisschop van Luik die destijds zijn invloed deed gelden in deze streken.

Na een uur gegidste rondleiding sloot ds. Jolien Leeffers de middag in het kerkje af met een kort meditatief moment. Hierna wachtte ons koffie en vlaai in het gemeenschapshuis naast het kerkje. De vrouwelijke koster die het groepje van deelnemers mee begeleidde had duidelijk plezier in het verzorgen van ‘haar’ kerkje, het (mee) kunnen vertellen van verhalen en het hartelijk verwennen van de groep na afloop. Samenvattend kunnen we terugzien op een geslaagde, verrassend interessante middag.

Dank dus aan de dominee, de organisatie, gids, koster en de deelnemers voor harmonieuze uren.

Herma Mater